“Η βελτίωση συνήθως περιλαμβάνει κάποιο επίπεδο δυσφορίας.”
Μπορεί να πιστεύετε ότι όσο πιο φιλόδοξοι είστε, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να παλέψετε με την αυτοαμφιβολία. Στην πραγματικότητα, ισχύει το αντίθετο.
Έρευνες έχουν δείξει ότι έως και το 70 τοις εκατό του πληθυσμού βιώνει το σύνδρομο του απατεώνα – την αίσθηση ότι η επιτυχία του μπορεί να είναι τυχαία, συμπωματική ή ακόμα και δόλια – σε κάποια στιγμή της καριέρας του. Και περαιτέρω μελέτες έχουν δείξει ότι το σύνδρομο τείνει να είναι πιο διαδεδομένο σε άτομα με υψηλές επιδόσεις —άνθρωποι που είναι φιλόδοξοι και ανταγωνιστικοί και που ξεπερνούν τα όρια, άτομα που παίρνουν ρίσκα και δοκιμάζουν νέα πράγματα. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να παλέψουν με την αίσθηση ότι είναι απατεώνες, που στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι καλό σημάδι.
Όταν ακούτε τη φωνή του εσωτερικού σας επικριτή να αρχίζει να λέει πράγματα όπως οι παρακάτω δηλώσεις, αυτό είναι καλό σημάδι!
“Δεν ανήκεις εδώ.”
“Είσαι πάνω από τις δυνάμεις σου.”
“Αυτοί οι άνθρωποι είναι εκτός συναγωνισμού” κ.α. Σημαίνει ότι βρίσκεστε ανάμεσα σε ανθρώπους που πρόκειται να σας προκαλέσουν θα σας εμπνεύσουν να εξελιχθείτε να σκεφτείτε ευρύτερα. Δεν πρέπει να τρέχετε από αυτές τις καταστάσεις. θα πρέπει να τους δείτε για το δώρο που είναι και να κλίνετε σε αυτές τις ευκαιρίες.
Υπάρχει ένα διάσημο ρητό που έχει αποδοθεί σε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους: Αν είσαι το πιο έξυπνο άτομο στο δωμάτιο, είσαι στο λάθος δωμάτιο. Το συμπέρασμα είναι αυτό – αν νομίζετε ότι είστε το πιο ανόητο άτομο στο δωμάτιο, μείνετε εκεί! Αυτό είναι ακριβώς το μέρος που πρέπει να βρίσκεστε. Όταν ο εσωτερικός κριτικός σας λέει να φύγετε, αυτό μπορεί να είναι το καλύτερο σημάδι ότι βρίσκεστε στο σωστό μέρος.
Είναι ένα σημάδι μιας μαθησιακής ευκαιρίας
Σπάνια μαθαίνουμε μένοντας στο comfort zone σου. Δεν βελτιώνεστε συνεχίζοντας να κάνετε ό,τι είναι εύκολο. Η βελτίωση συνήθως περιλαμβάνει κάποιο επίπεδο δυσφορίας. Το σύνδρομο Impostor είναι πιο ενεργό όταν ο εσωτερικός σας κριτής λέει: «Πρόκειται να αποτύχεις σε κάτι», θα πρέπει να το μεταφράσετε ως «πρόκειται να μάθετε κάτι». Όταν ήμασταν παιδιά, μαθαίναμε μέσα από την πράξη. Προσπαθούσαμε, αποτύχαμε και προσπαθήσαμε ξανά. Θέλετε να μάθετε να περπατάτε αντί να μπουσουλάτε; Προσπαθήστε ξανά. Είναι ένας φυσικός τρόπος μάθησης, οδηγούμενος από την περιέργεια, την πείνα και τη δυσαρέσκεια με το status quo – η τρέχουσα κατάσταση, όπως έχουν τα πράγματα τώρα. Υπάρχουν περισσότερα εκεί έξω – όχι απλώς περισσότερα να έχεις, αλλά περισσότερα να κάνεις και περισσότερα να είσαι. Μετά πηγαίνοντας στο σχολείο, με τη δομή της επίσημης εκπαίδευσης μας μαθαίνουμε κάτι πρώτα και μετά βγαίνουμε στον κόσμο και το κάνουμε μόλις το μάθουμε. Τα χρόνια αυτού μας πείθουν όταν είμαστε ενήλικες ότι η μάθηση και η πράξη είναι δύο ξεχωριστά γεγονότα και το ένα προηγείται του άλλου. Αλλά στην πραγματικότητα δεν λειτουργεί έτσι η ζωή. Μαθαίνουμε προσπαθώντας και αποτυγχάνοντας και προσπαθώντας ξανά.
Μην αφήνετε ποτέ την αμφιβολία για τον εαυτό σας να σας εμποδίσει από μια ευκαιρία μάθησης. Αντίθετα, χρησιμοποιήστε το ως ένδειξη ευκαιριών μάθησης και επωφεληθείτε από ό,τι μπορείτε.
Σας κρατά ταπεινούς (και ασφαλείς)
Η επιχειρηματίας Barbara Corcoran, η οποία έχτισε και πούλησε μια εταιρεία ακινήτων 66 εκατομμυρίων δολαρίων πριν γίνει ένας από τους διάσημους επενδυτές στην τηλεοπτική σειρά Shark Tank, μίλησε για την αυτοαμφιβολία και το γεγονός ότι είναι θετικό σημάδι, όχι αρνητικό.
«Ευτυχώς που αμφιβάλλεις για τον εαυτό σου γιατί το μόνο πράγμα που έμαθα ισχύει για κάθε άτομο που είναι εξαιρετικό σε ό,τι κι αν κάνει είναι η αμφιβολία για τον εαυτό του. Χωρίς αυτό, γίνεσαι αλαζόνας», είπε. «Η κατάρα του να είσαι ικανός είναι η αμφιβολία για τον εαυτό σου».
Η αλαζονεία και η απερισκεψία δεν είναι σημάδια δύναμης – είναι αδυναμίες που μπορούν να σας φέρουν σε πολλά προβλήματα. Μια υγιής ποσότητα αμφιβολίας για τον εαυτό σας θα σας κρατήσει προσγειωμένους και ταπεινούς, ακόμη και όταν κάνετε σπουδαία πράγματα.
Αν και είναι σημαντικό να διαχειρίζεστε το σύνδρομο του απατεώνα και να μην το αφήνετε να σας κρατά πίσω, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να το εξαλείψετε εντελώς. Αναγνωρίζοντας αυτά τα συναισθήματα αμφιβολίας για τον εαυτό σας ως σημάδι μεγάλων πιθανοτήτων θα σας βοηθήσει να γείρετε όταν το ένστικτό σας είναι να φύγετε.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Breeze, M. (2018). Imposter syndrome as a public feeling. Feeling academic in the neoliberal university: Feminist flights, fights and failures, 191-219.
- Hibberd, J. (2019). The Imposter Cure: How to stop feeling like a fraud and escape the mind-trap of imposter syndrome. Hachette UK.
- Wilkinson, C. (2020). Imposter syndrome and the accidental academic: An autoethnographic account. International Journal for Academic Development, 25(4), 363-374.
